De verklaring arbeidsrelatie (VAR) is een document waarin staat wat uw status als zelfstandige is. Dit document kan jaarlijks worden aangevraagd bij de Belastingdienst door freelancers, zelfstandigen en zzp’ers. Hierbij geldt dat het aanvragen geen wettelijke verplichting is. In de praktijk blijkt echter dat veel opdrachtgevers wel vragen om een VAR wanneer een ZZP’er wordt ingehuurd. Dit heeft te maken met het betalen van loonbelasting en premie door een werkgever. Wanneer een zelfstandige in bezit is van een VAR WUO verklaring hoeft de opdrachtgever bijvoorbeeld geen premies/loonbelasting te betalen over de gewerkte uren. Dit geldt ook wanneer blijkt dat de zelfstandige fout zat bij het aanvragen van de VAR. De opdrachtgever is dan niet aansprakelijk voor eventuele naheffingen.

Type verklaringen
Er zijn verschillende typen VAR verklaringen te onderscheiden. Voor welke u in aanmerking komt hangt af van een aantal criteria. Hieronder volgt een kort overzicht:

VAR-loon: Wanneer de Belastingdienst een VAR-loon verklaring afgeeft betekent dit dat de fiscus uw inkomsten als loon ziet. Een opdrachtgever is in dat geval verplicht om te toetsen of er sprake is van een (fictieve) dienstbetrekking als er een arbeidsrelatie wordt aangegaan. Als er sprake is van een ‘vaste’ dienstbetrekking moet de opdrachtgever belasting en premies betalen over de gewerkte uren. Daarnaast is de opdrachtgever verplicht om door te betalen bij ziekte. Besluit uw opdrachtgever geen premies af te dragen en blijkt achteraf dat dit wel het geval had moeten zijn, dan is de opdrachtgever verantwoordelijk voor een eventuele naheffing.
U ontvangt een VAR-loon wanneer de Belastingdienst in uw aanvraagformulier ziet dat uw inkomsten (grotendeels) loon uit dienstbetrekking zijn. Hierbij wordt gekeken naar: 1. U verplicht bent om instructies op te volgen 2. U verplicht bent om werk persoonlijk uit te voeren 3. Uw opdrachtgever(s) tijdens ziekte en vakantie doorbetalen.

VAR-row: Als uw inkomsten uit een arbeidsrelatie geen loon of winst zijn en de werkzaamheden waaruit de inkomsten voortvloeien ook niet voor rekening en risico van een vennootschap zijn, vallen zij onder resultaat uit overige werkzaamheden. Wanneer u dit type verklaring ontvangt is uw werkgever verplicht om te toetsen of er sprake is van een (fictief) dienstverband als er een arbeidsrelatie wordt aangegaan. Hiermee wordt bepaald of de werkgever verplicht is om loonbelasting en premies af te dragen. Bij dit type arbeidsrelatie is dit meestal echter niet het geval. Wanneer Belastingdienst achteraf toch een dienstverband constateert, kan de werkgever aansprakelijk worden gesteld voor een naheffing.
U ontvangt een VAR-row wanneer de Belastingdienst in uw aanvraagformulier ziet dat uw inkomsten (grotendeels) het resultaat zijn van overige werkzaamheden. Dit type VAR vindt je in Nederland daarom veel terug bij kunstenaars en (podium)artiesten.

VAR-dga: Een VAR-dga krijgt u als u directeur-grootaandeelhouder bent en de inkomsten uit uw VAR-werkzaamheden voor rekening en risico komen van uw bv. U wordt aangemerkt als grootaandeelhouder wanneer u meer dan 5% van de aandelen in een bv in handen heeft. Met deze verklaring is uw potentiële opdrachtgever gevrijwaard van het afdragen van belastingen en premies. Dit betekent dat u binnen die arbeidsrelatie geen recht heeft op eventuele werknemersverzekeringen.
Om te bepalen of u in aanmerking komt voor een VAR-dga kijkt de Belastingdienst naar een groot aantal criteria. Dit zijn onder andere: 1. Maakt u winst en zo ja, hoeveel? 2. Hoe zelfstandig is uw onderneming? 3. Beschikt u over kapitaal in de vorm van geld? 4. Hoeveel opdrachtgevers heeft u?

VAR-wuo: U ontvangt een VAR-wuo wanneer de belastingdienst uw inkomsten aanmerkt als inkomsten uit onderneming. Met deze verklaring hebben uw opdrachtgevers zekerheid dat ze geen loonbelasting en premies hoeven te betalen over uw uren. Dit geldt ook wanneer achteraf blijkt dat de belastingdienst de arbeidsrelatie als loondienst zag. De opdrachtgever is dan niet aansprakelijk voor eventuele naheffingen.
Niet iedereen komt in aanmerking voor deze verklaring. De belastingdienst gebruikt een aantal criteria om dit te bepalen. Dit zijn onder andere: 1. Maakt u winst en zo ja, hoeveel? 2. Hoe zelfstandig is uw onderneming? 3. Hoeveel uur steekt u in uw onderneming? 4. Loopt u ondernemersrisico?